Veli Görüşmelerinde Stratejik Yaklaşımlar: Hangi Durumda Ne Yapmalı?

 

Veli iletişimi, okul açısından üzerinde dikkatle durulması gereken bir konudur. Doğru yönetildiğinde veliler okula destek veren bir paydaş hâline gelirken yanlış bir iletişim yöntemi tercih edildiğinde okulun enerjisini boşa harcayan yorucu ve verimsiz bir sürece dönüşebilir. Bu yüzden okula gelen veya davet edilen velilerle kurulacak iletişim, sürecin destekleyici mi yoksa yıpratıcı mı olacağını belirleyen en kritik faktördür.

Velinin okula gelme sebebi, görüşmenin nasıl ilerleyeceğini büyük ölçüde belirler. Çocuğuna şiddet uygulandığı için gelen bir veliyle yalnızca ders başarısını konuşmak isteyen bir velinin beklentileri doğal olarak farklı olacaktır. İşte tam da bu yüzden, öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin her görüşme senaryosuna uygun bir yaklaşım geliştirmesi gerekir. Böylece veli görüşmeleri sorunları büyüten değil, çözüme katkı sunan verimli bir sürece dönüşebilir.

Ancak iletişim sürecine geçmeden önce görüşme için gerekli bazı unsurların yerine getirilmiş olması gerekir. Öncelikle görüşme öncesinde randevu alınması yani sürecin plansız bir şekilde gerçekleşmemesi önemlidir. Plansız görüşmelerde yukarıda belirtilen olumsuzlukların yaşanması muhtemeldir. Hazırlıksız olduğunuzda, doğaçlama yapılan sürecin sizi nereye götüreceğini bilemezsiniz. Bu yüzden görüşmeler önceden planlanmalı, görüşme nedenine göre ilgili konular hakkında kısa notlar alınmalıdır. Bu notlar, görüşme sırasında konudan sapmanızı önler ve görüşmenin daha verimli geçmesini sağlar.

Ayrıca görüşmenin içeriğine bağlı olarak çocuğun da sürece dâhil edilmesi gerekebilir. Eğer görüşme sırasında çocuğun duymaması gereken özel bilgiler paylaşılmayacaksa onun da görüşmeye katılması faydalı olabilir. Çünkü bazı veliler, öğretmenle yapılan görüşmeleri eve gidince çocuğa farklı yansıtabilir ve hatta öğretmeni bir tehdit unsuru olarak kullanabilir. Bunun önüne geçmek için çocuğu doğrudan sürece dâhil etmek ve onun da çözüm üretme sürecine katılmasını sağlamak önemlidir.

Diğer bir kritik nokta ise görüşme yeridir. Görüşmelerin, okul idaresine veya diğer destek birimlerine yakın bir konumda yapılması, beklenmedik durumlarda süreci yönetecek kişilerin müdahale etmesini kolaylaştırır. Bu nedenle okullarda bir veli görüşme biriminin olması, sağlıklı ve güvenli görüşmeler açısından oldukça önemlidir. Sınıf ve koridor gibi ortamlarda görüşme yapılması ise doğru bir yaklaşım değildir.

Son olarak, görüşme sırasında önemli noktaların not edilmesi de sürecin ciddiyetini artırır. Görüşme sırasında alınan notlar hem öğretmenin sürece hazırlıklı olduğunu hem de görüşme sırasında dile getirilen fikirlerin ve alınan kararların takip edileceğini gösterir. Kayıt altına alınmayan görüşmelerde süreç, çoğu zaman amaçsız ve verimsiz bir hâle dönüşebilir.

Sürecin gidişatında öğretmenin yaklaşımı kadar velinin görüşmeye hangi tutumla geldiği de kritik bir rol oynar. Kimi veli çözüm odaklı gelir, kimi savunmaya geçer, kimi ise sadece şikayet etmeye hazırdır. Bu noktada öğretmenin ilk tepkisi görüşmenin yapıcı bir zeminde mi yoksa gereksiz bir gerilim içinde mi ilerleyeceğini belirler. Peki, farklı veli tavırlarına karşı nasıl bir iletişim kurulmalı? İşte sık karşılaşılan bazı veli profilleri ve bu durumlara uygun yaklaşımlar:

Çocuğu Şiddete Uğrayan Veli

Muhtemelen gergin bir şekilde okula gelecektir. Çocuğunun okulda güvenliğinin sağlanmadığından endişe edeceği için okula karşı da ön yargılı olacaktır. Bu noktada velinin toplantı başındaki eleştirel tavrı hoşgörülmelidir. Süreç içerisinde yaşanılan durumun yanlış olduğu belirtilmeli ve çözüm yolları sıralanmalıdır. “Olayı çok büyütüyorsunuz. Çocuklar arasında böyle şeyler olabilir. Sizin çocuğunuz da benzer davranışlarda bulunuyor.” gibi cümlelerin kullanılması velinin tepkisini daha da büyütür ve bu durumda görüşmeden olumlu bir sonuç çıkmaz. Veli bu noktada çocuğunun güvende olacağı mesajını duymak ister. Bu duruma yönelik çözüm yolları sunularak toplantı sonlandırılır.

Çocuğu Şiddet Uygulayan Veli

Veli çocuğunun hatalı olduğunu bilse de tavrınıza bağlı olarak savunmaya geçebilir. Bu yüzden veliyi böyle bir duruma zorlamamak gerekir. Zaten çocuğunun belli bir düzeyde hatasını kabul ettiği için çocuğu daha da kötüleyici anne baba tutumlarını eleştirici bir dil kullanmamak gerekir. Bu noktada veli çözüm arayışı içindedir. Hatalı tutumları abartarak gündemde tutmak yerine çözüme odaklanmak ve yapılacakları planlamak veliyi de rahatlatacaktır. Bu durum velinin çözüm odaklı olmasını sağlayacaktır.

Çocuğunun Başarısız Olduğunu Düşünen Veli

Kontrolü kaybetmiş ve çocuğuna yeterli desteği sağlayamayan bir veli için o görüşme yeni bir başlangıç olabilir. Çocuğu sürekli kötülemek veya “Zeki ama çalışsa daha iyi olur.” şeklinde geçersiz beklentilerde bulunmak yerine durumun belli bir düzeyde planlama ile düzelebileceği mesajını vermek ve bu doğrultuda planlama yapmak daha doğru sonuçlar verecektir.

Çocuğunun Başarılı Olduğunu Düşünen Veli

Çocuğunun sınıf ortalamasının üzerinde olduğunu düşünen velilerde okulda verilen eğitimi yetersiz görme durumu olabilir. Çocuğunun bulunduğu seviyeden çok daha iyi olabileceğini beklemektedir. Çocukla ilgili daha fazla beklentisi olma eğilimindedir. Bu durumda çocuğun olumlu taraflarını konuşup daha fazlasının çocuğun bulunduğu yaş gereği çocuğu bunaltacağı mesajı verilmelidir.

Çocuğunun Mevcut Seviyesini Kabul Edemeyen Veli

Bazı velilerin çocukları ile ilgili beklentileri çok büyüktür. Genellikle sınıfı takip edip çocuklarını diğer çocuklarla karşılaştırma eğiliminde olurlar. Kendi gözlemleri ile veya öğretmenden duydukları ile çocuklarının beklenilen seviyenin altında olduğunu kabul etmek istemezler. Bu durumda okulu, öğretmeni ve sınıf ortamını sorumlu tutma eğiliminde olurlar. Bu durumda öğretmenin çocuğun başarılı alanlarına odaklanması velinin çocuğun yetersizliklerine odaklanmasını engelleyecektir. Başarılı olduğu alanlar ön plana çıkarılır, yetersiz görülen yönlerinin büyümeye ve o alanla ilgilenmeye bağlı gelişebileceği mesajı verilir. Çocuğun yetersiz alanlarına odaklanmanın çocuğu olumsuz etkileyeceği belirtilir.

Çocuğuyla Sınıfta Yeterince İlgilenilmediğini Düşünen Veli

Bazı veliler çocuk cümleleri üzerinden hemen harekete geçerler. “Parmak kaldırıyorum öğretmen beni görmüyor.”, “Öğretmenim beni arka sıraya koydu.”, “Etkinliklerde öğretmenim beni hiç seçmiyor.” gibi cümleler velinin bu anlamda harekete geçmesine neden olur. Veli görüşmesi sırasında çocuğun derse yeterli düzeyde katıldığı ve her çocuğun sınıf içerisindeki rolünün farklı olduğu belirtilir. İlgi ve becerilerine göre zaman zaman farklı çocukların farklı derslerde aktif olabileceği belirtilir. Çocuklarla ilgili alınan anekdot kayıtları bu noktada paylaşılabilir. “Sosyal bilgiler dersinde sorduğum şu soruya çok güzel cevap verdi.”, “Görsel sanatlar dersinde yaptığı resim panoda sergilendi.” şeklinde cevaplar velinin bu noktadaki eleştirilerini giderecektir.

Okulun Fiziki Şartlarından Memnun Olmayan Veli

Genellikle çocuklarının sağlığı ile ilgili çok fazla endişesi olan velilerdir. Çocuk cümleleri veya yaptıkları sınırlı gözlemle hareket edip okulun fiziki ortamlarındaki eksikleri ön plana çıkarma eğiliminde olurlar. Kantinde satılan ürünler, sınıfların yeri ve boyutu, okul bahçesinin ve tuvaletlerin temizliği, sınıf içi araç-gereçlerin bakımsızlığı dile getirilen konuların başında gelmektedir. Bu tip şikayetleri olan velilerle doğru bir iletişim kurabilmek için öncelikle kurum ve öğretmenlerin okulu çok iyi tanıması gerekir. Birçok şikayet çocuklardan edinilen duyuma ve yetersiz gözleme göre yapıldığı için konu ile ilgili bilgisi olan bir öğretmen bu noktada sağlıklı bir bilgilendirme ile veliyi rahatlatabilir. Bunun yanında yapılan eleştiri yerinde de olabilir. Bu noktada eksikliğin okul planlamasında olduğu ve en kısa sürede çözüleceği veliye bildirilir. Velinin şikayet ettiği durum çözülünce veliye bilgi verilmelidir. Bu noktada okulda yapılan iyileştirmeler düzenli olarak “okul bülteni” hazırlanarak veliye de duyurulabilir.

Okulla İlgili Olumsuz Haberlerden Endişe Eden Veli

Okul bir sosyal yapıdır aynı zamanda. Bulunduğu çevreden etkilenir ve bu çevreyi etkiler. Bu yönü itibariyle okulla ilgili yanlış, gereksiz ve olumsuz haberlerin çıkması muhtemeldir. “Bir öğretmenin tayininin çıkabileceği haberinin yayılması, sınıfların belirlenme usulleri ile ilgili gerçek olmayan bilgilerin konuşulması, öğretmenler arasında yaşanan basit sorunların büyütülmesi.” gibi durumlar örnek olarak gösterilebilir. Okulla ilgili duyulan haberlerde okulun geleceği ile ilgili bir belirsizlik söz konusuysa veliler bundan endişe edebilir. Konuşulan durumların okul işleyişi ile ilgili olmadığının belirtilmesi ve mevcut durumun yoruma imkan vermeyecek şekilde veliyle paylaşılması sorunu çözecektir. Bu noktada sene başı veli toplantılarında okulla ilgili belirsizlik yaşanan konularda net bilgiler verilmesi ve standardın sağlanması bu tip sorunları azaltacaktır. Hazırlanacak aylık okul bültenleri ile okulla ilgili doğru bilgilendirmenin de yapılması bu noktada önemlidir.

Öğretmenle İletişim Kuramadığı İçin İdareye Gelen Veli

Bazen öğretmen ve veli arasında tüm iletişim kanalları kapanabilir. Öğretmenin ilgisizliği ve iletişim süreçlerine yeterli zaman ayırmaması, velinin ön yargıları ve anlatılanları yeterli bulmaması bu durumun başlıca nedenleri arasında gösterilebilir. Bu noktada okul idaresinin veli ile iletişim kurmasını gerektirir. Çünkü okul açısından kaybedilecek bir veli yoktur. Önemsenmeyen bir durum okulu beklenilmeyen bir sorunun içine sokabilir. Bu yüzden okul idaresi öğretmenle iletişim kuramayan veli ile görüşmelidir. Velinin doğru bilgilendirilmesi adına okul idaresinin sınıflarla ilgili yeterli düzeyde bilgi sahibi olması önemlidir. Müdür okulun temsil makamı olduğu için yapılacak konuşma sorunu çözmeye dönük olmalıdır. Alınacak kararın işleyişi ve takibi sağlanmalı ve sonuç veli ile paylaşılmalıdır.

Veli görüşmeleri, yalnızca bireysel sorunları ele almakla kalmaz, aynı zamanda okul iklimini şekillendiren kritik temas noktalarıdır. Her görüşme, öğretmenler ve yöneticiler için okulun paydaşlarıyla güven temelli bir ilişki kurma fırsatıdır. Bu süreçte sergilenen profesyonellik, empati ve çözüm odaklı yaklaşım, sadece o anki sorunu değil, uzun vadede okulun veliler nezdindeki algısını da belirler. Sağlam temellere dayalı bir iletişim, velilerin okula duyduğu güveni artırır, iş birliğini güçlendirir ve öğrencilerin gelişimine doğrudan katkı sunar. Sonuç olarak, etkili bir veli görüşmesi, okulun eğitim kalitesine yapılan stratejik bir yatırımdır.